samedi 29 janvier 2011

ستایش من برای حاکمان، بختیار علی









شما خیلی‌ شوخ طبع هستید
صبح‌ها همچون گنجشک فضله بر روی حقیقت می‌ریزید
خیلی‌ بزرگید
شب‌ها مثل قرقی فضله بر روی تابش ماه می‌ریزید
این سوغات شماست


ملتی با صد دست از شما فراریست
قومی هزار پا قرض می‌کند به داخل هزار آتش میرود و هزار بال می‌خواهد و با هزار ناخن از سرزمین هزار بیگانه می‌گذرد
ملتی که خودش را به هزار طوفان و هزار جنگل و هزار دریا می‌بخشد
جیب‌هایش را از تمشک تمام ملت‌های دیگر پر می‌کند
برای هزار دریابان و دلیر و ستاره شناس خم میشود




شما کاری کردید برای اولین بار جهنم از بهشت زیباتر باشد
دریایی از خاکستر را برایمان گذاشتید و گفتید، روشنایی این است
ماسه را در بطری ریختید و گفتید، شراب این است
شیطان را رنگ و لعاب زدید و گفتید، خدا این است
کینه را بخوردمان دادید و گفتید، آزادی این است




شما کاری کردید که برای اولین بار غربت از خانه زیباتر باشد
این هدیه شما بود
ملتی که از باد تمنّا می‌کند دریا را به آنها نزدیک کند
ملتی که قیامت را به کرایه می‌گیرد
محشر را آراسته می‌کند
تابوت میشمارد
کفن را بین غروب‌ها تقسیم می‌کند
با تریاک تمام جنگ‌ها خشنود است
به حشیش همه کینه‌ها راضی‌ است


شما کاری کردید برای اولین بار شیطان از خدا زیباتر باشد

نویسنده و شاعر کرد: بختیار علی‌
ترجمه از خودم







vendredi 21 janvier 2011

وصیت یک دیکتاتور برای کودکان




 




 زود بزرگ شوید
زود بر روی منبر‌ها بروید
زود فتوای دهید به کشتن این ایاّم


بهار را با سبزی
پرندگان را با شعله
خدایان را با نور بخورید


تبر‌ها را با خون
زبان‌ها را با قلاب
لب‌ها را همراه با طأعون ببوسید


زود بزرگ شوید
زود برسید به میدان‌هایی‌ که در آن جنگنده‌ای نمانده
زود کلاه خوت شکسته جهنم‌ها را به سر کنید
زود زمین را از باغ باروت پر کنید
زود دل‌‌هایتان را بلند کنید برای مقابله با آن موشک‌هایی‌ که از آینده می‌‌آیند


گلو‌هایتان را پاک کنید برای آن طوطی‌هایی‌ که در دهانتان لانه می کنند
سرهایتان را خالی‌ کنید برای آن دیکتاتور‌هایی‌ که فردا متولد می شوند


زود پوتین‌هایتان را آماده کنید برای ستارگانی که به اشغال در میاورید
زود آتش را بر افروزید برای چیز‌هایی‌ که باید بسوزند
زود کلید جهنم را بگیرید
زود تفنگ‌های شکارچیانی را بردارید که به دست شکار‌هایشان خورده می شوند
عقاب برای چشم‌هایشان بخرید
شب برای خونی که آغشته به لوچه‌هایش است
زود از قبله‌ها روی گردان شوید
زود از قربانیان تطهیر شوید
زود وضو‌هایتان را با مردن بشکنید


شتاب کنید برای پر کردن شیار‌های مردن
شتاب کنید در کوتاه کردن حکایت این شبنم ها
شتاب کنید در چیدن ستارگان با پریدن از چرخ و فلک ها


دست‌هایتان را رها کنید برای گرفتن پرندگان از روی اسب ها
آفتاب درست کنید، پرتو‌های آن در چنگال شما باشد
ماه را به زیر بکشید که با شمع‌های شما روشن شود
ستاره درست کنید که با فوت شما خاموش شود


شتاب کنید در عوض کردن طعم آب
شتاب کنید در برگرداندن پرواز کبوتران تا به اندازهٔ  گردن زدن ساقی مستی‌هایتان را تیز کنند


طمع بورزید به لانه‌هایی‌ که هنوز تخمی در آنها نیست
طمع به آن عسل‌ها بورزید که هنوز بر روی گٔل‌ها هستند
طمع به آن ستاره‌ها بورزید که هنوز شب آنها را نزأئیده است
به آن ستایش‌ها طمع بورزید که بویی از حرف ندارند
به جنگ‌هایی‌ طمع بورزید که هنوز ملت‌هایشان به وجود نیامده اند
به آن شرف‌ها طمع بورزید که هنوز آسمان حرامشان نکرده است


دهان ازسیب برندارید تا از باغ پشیمان نشود
دهان از بلبل برندارید تا به صبح خیانت نکند
وقتی‌ پرواز را آغاز کردید تا خروج از دل‌  نسیم‌ها منشینید


جنگ برای یک شب!
غذا برای دور افتاده ای!
شهوت برای سینه ای!
مذهب  کسانی‌ است که میترسند.


بدانید در دورترین صدف مرواریدی برای شما نهفته است
دورترین زن شبی برای شما حلال است
در کوچکترین کشمش شما سهم دارید
در تمام طاووس‌ها پری برای شماست
شتاب کنید در تثبیت قانون وارونه کردن شب
دیگر وقت آن رسیده آن طرف دیگر ماه را ببینید
وقت آن رسیده است که روی نیمهٔ سرد آفتاب بازی کنید.



بختیار علی‌ نویسنده و شاعر کرد
ترجمه: داود پناه


jeudi 6 janvier 2011

چند نکته در مورد طنز و کار طنز مهران مدیری








طنز ضمن اینکه می‌تواند ابزاری برای نشاط و خنداندن و سرگرم کردن باشد، ابزاری  برای بروز اعتراض،  سخره کردن و به سخره گرفتن حکومت‌ها و سیاستمداران و برجسته کردن ضعف‌ها و چالش‌های اجتماعی یک جامعه نیز میتواند باشد.
امروزه طنز به هر مساله‌ای نگاهی‌ دارد و بسته به شرایط و مکان خود را تطبیق میدهد و در بسیاری حالات خطوط قرمز جامعه و حکومت‌ها را خلاقانه به زیر میکشد، طنز را میشود گفت نگاه متفاوت سیاسی است، میشود گفت منتقدی بی‌ پروا است.

اما آنچه در مورد طنز جدید مهران مدیری به نظر من می‌رسد، این است که ضمن درک خلاقیت‌های آقای مدیری این کار ایشان در شرایطی نابرابر و برای امری معین و رو به قشری معین است.
به چالش کشیدن ایرانیان خارج از کشور و کانال‌های ماهواره و شخصیت‌های سیاسی و غیر سیاسی و حتی هنرمندان خارج از کشور در ظرف خود میتواند کاملا سازنده و به جا باشد و به پیشرفت آنها در این زمینه کمک کند، کما اینکه بر این باورم  طنز محدودیتی ندارد و میتواند در مورد هرچیزی و هرکسی باشد. اما طنز آقای مدیری از این بابت مورد نقد است که طرف مقابل ایشان به هیچ وجه توانایی جوابی در آن اندازه را ندارد، چون  جایگاهی که جناب آقای مدیری به واسطهٔ کار‌های قبلیشان پیدا کرده اند و با توجه به امکانات و منابعی که در اختیار ایشان است برای تولید محتوا و پخش آن در بین مردم ایران، برای طرف مقابل مهیا نیست و شاید اسم این را بشود سوی استفده از موقعیت گذاشت.

کار طنز ایشان به واقع گوشهٔ دیگر طنز بود، یعنی  نگاهی‌ که حکومت می‌خواهد به مردم داشته باشد و آنرا به جامعه القا کند، این نگاه در طنز آقای مدیری کاملا مشهود بود و دقیقا منعکس کنندهٔ آنچیز‌های بود که حکومت در این ۳۰ سال می‌خواست به مردم بقبولاند.
در تمام کشور‌های دنیا کانال‌های تجاری پیدا میشود که در ساعت‌های معین به امر تجارت مشغول میشوند و به هیچ وجه ضدّ ارزش نیست، حتی کار‌های آرایش گری و ترانه‌های درخواستی و رقص و آواز و مسابقه و از این قبیل برنامه‌های سوژهٔ طنز آقای مدیری. حال در ایران این امکان وجود ندارد و به دلیل خفقان و سرکوب و محدودیتی که از طرف حکومت اعمال میشود، و همچنین به دست گرفتن اقتصاد کشور توسط باند‌های حکومتی و استفاده مسئولین نظام از امتیاز‌های خاص برای امر تجارت و بازرگانی و تبلیغ و سرکوب مخالفین سیاسی، این امر به خارج از کشور منتقل شده و هرگونه فعالیتی در آن دیده میشود، از فعالیت سیاسی گرفته تا فرهنگی‌ و اجتماعی و اقتصادی و ورزشی و خبر رسانی.
اگر آنها حتی موفق هم نباشند و اگر حتی حرفه‌ای هم نباشند، به هر حال بودنشان از نبودشان بهتر است، و میتوان نهایتان در یک مورد از آنها استفاده کرد، ضمن اینکه باید گفت هیچ کدام از آن کانال‌های خنجر بر گردن کسی‌ نگذاشته اند تا به آنها کمک کند یا بینندهٔ آنها باشد، اگر کسی‌ ماهواره نداشته باشد که به تلویزیون‌های حکومتی می‌پردازد و اگر هم داشته باشد که مجموعه‌ای از ده‌ها کانال خارجی‌ وجود دارد که اگر فکر کرد کانال‌های ایرانی مشغول سر کیسه کردن هستند, میتواند با فشار دادن یک دکمه از آنها عبور کند و کانال مورد علاقه و اطمینان خود را پیدا کند.